Moog

ASHEVILLE - Robert Moog is zondag overleden. (let op de plakbandroller)

'Einstein' van de muziek JOS BLOEMKOLK

Als je naam een eponiem wordt, zoals diesel of sandwich, en als muzikanten liefkozend over hun moog spreken, dan ben je iemand. De Amerikaanse uitvinder Robert A. Moog, die zondag op 71-jarige leeftijd overleed, veroorzaakte eind jaren zestig een revolutie in de muziek met zijn Moog-synthesizer, zonder welke de elektronische kant van de pop, de rock en de jazz nooit van de grond zou zijn gekomen. Zijn analoge synthesizer was niet de enige, maar wel de eerste die te betalen was en gemakkelijk te versjouwen. De reeks bands en artiesten die de moog gebruikte, is eindeloos. Om er enkele te noemen: The Beatles (op Abbey Road), The Rolling Stones, The Doors, The Who, Manfred Mann, Yes, Emerson, Lake & Palmer, Pink Floyd, (de swingende bas van) Stevie Wonder, Donna Summer, Frank Zappa, Chick Corea, Herbie Hancock en Sun Ra. Maar de moog was ook prominent aanwezig in de spookachtige of weidse soundtracks van films als A clockwork orange en 2001 A space Odyssey.

De moog was het enige instrument op een plaat uit 1969, waarop Bachstukken werden gespeeld door de toetsenman Walter (nu Wendy) Carlos, Switched-on Bach. Het was het eerste klassieke album dat de platina status verwierf. De moog was daardoor definitief doorgedrongen tot de mainstream. Robert Moog begon zijn carrière in 1954 met het bouwen en verkopen van de theremin, een elektronisch apparaat waarmee men geluiden kan voortbrengen door de handen te bewegen tussen twee metalen draden, te horen op onder meer Good vibrations van The Beach Boys. Ook de theremin is een eponiem, genoemd naar de Rus die het instrument in 1919 uitvond.Tien jaar later vond Moog zijn eigen instrument uit. Hij beschouwde zichzelf niet als een muzikant (laat staan als een ster), maar als een technicus. ''Ik lever het gereedschap,'' placht hij te zeggen.

In 1974 verkocht Moog zijn bedrijf, maar de sound bleef. Het opmerkelijke is dat de analoge moog steeds opnieuw werd ontdekt en gewaardeerd, ook in tijden dat de digitale synthesizer allang voorhanden was. Brian Eno, The Cure, Stereolab - allemaal gebruikers van de moog. Berend Dubbe (drummer van Betty Serveert en de man achter de groep Bauer) is nog steeds wild van de moog. Het geluid ervan kan zeer lullig zijn, wat nog in de jaren negentig werd uitgebuit op The Moog Cookbook, een cd waarop rockhits van gitaarbands als Green Day, Soundgarden en Nirvana een soort Vogeltjesdans-benadering kregen.

Robert Moog zelf werd muziekprofessor aan de universiteit van North Carolina. In mei dit jaar werd ter ere van hem door musicus Charles Carlini een concert georganiseerd in New York: Moogfest. Carlini zei bij die gelegenheid dat Moog 'een Einstein van de muziek' is. ''Veel mensen beseffen niet wat deze man de massa's heeft gebracht. Hij heeft de manier veranderd waarop wij muziek horen.'' Moog glimlachte er bescheiden bij.

Bron: Het Parool